Start jij jouw les in de vijfde versnelling?

Heb jij deze week je eerste les na de kerstvakantie gegeven? Hoe start jij met een groep of klas op? Soms zie ik docenten in de vijfde versnelling beginnen. Na een kort welkom duiken zij direct de inhoud in, terwijl het merendeel van de studenten nog met andere zaken bezig is en geen focus op de lesstof heeft.

Het is interessant om te zien wat collega’s doen bij de start van hun lessen. Een leuk voorbeeld zie je in het programma Dreamschool op NPO 1.  Een kleine klas van leerlingen die zijn vastgelopen in het reguliere onderwijssysteem, krijgen les van bekende Nederlanders zodat ze van daaruit hun (school)leven weer kunnen oppakken. In de eerste aflevering zie je hoe Lucia Rijker en Erik van ’t Zelfde, die de dagelijkse leiding voeren, de start met een nieuwe groep vormgeven. Kijk even naar het volgende fragment.

Ik geef hier de belangrijkste observaties van hun start weer:

• Ze maken persoonlijk kennis met alle studenten door ze te begroeten en een hand of hug te geven;
• De afwezigen worden gesignaleerd en daar wordt contact mee gezocht;
• De studenten mogen geen mobieltjes in de klas meenemen;
• Ze maken met de groep afspraken over hoe ze met elkaar willen omgaan. Ze noemen dit bouwstenen;
• Ze stellen met de groep deze bouwstenen op en leggen deze schriftelijk vast;
• Ze laten de bouwstenen in concreet, waarneembaar gedrag omschrijven;
• Ze geven aan dat bouwstenen positief geformuleerd zijn in plaats van verboden (dat wat allemaal niet mag).

Bij de start van deze groep wordt vooral aandacht besteed aan de afspraken of bouwstenen. Kortom, aan de samenwerking of het contract dat de studenten met elkaar en met de docenten opstellen. En dit is belangrijk. Immers, wil je als student of docent succesvol zijn dan moet je heldere afspraken maken over wat het leren bevordert en/of wat dit belemmert. Een helder contract is daarvoor essentieel. Vaak gaat het om afspraken over op tijd komen, voorbereiden, eten en drinken in de klas en het gebruik van mobiele telefoons. Hier wil je bij de start helderheid en overeenstemming over hebben.

Voordat je met een contract kan beginnen is het belangrijk om contact te maken met je studenten. Wees een gastmens: heet de studenten welkom, vraag hoe het met ze gaat, toon belangstelling en verbind je daardoor met hen. En laat de studenten ook met elkaar kennismaken. Zorg voor binding met jou maar zorg ook voor binding tussen de studenten onderling. Dit laatste gebeurt in het programma helaas niet. De studenten zitten als losse individuen bij elkaar en kennen elkaar niet of nauwelijks waardoor er nog weinig verbondenheid en veiligheid is.

Start dus altijd eerst met contact met en tussen de studenten en ga van daaruit pas naar het contract. Vervolgens kun je overgaan tot de inhoud. Vergelijk het met een auto. Ook daar start je met in de spiegels kijken, de motor aanzetten en de auto in de eerste versnelling zetten en dus niet in de vijfde versnelling.