Creëer nieuwe feedbackroutines bij de eerstejaars

Studenten vinden de stap naar het hoger onderwijs best spannend maar vaak komen ze er bij de meeste opleidingen al snel achter dat het niet zoveel anders gaat dan op hun middelbare school. Al snel ervaren ze dat de routines en gewoontes hetzelfde zijn en vervallen ze in hun oude gedrag.

Een goed voorbeeld is het ontvangen van feedback op hun werk. Studenten zijn op de middelbare school gewend om een opdracht of werkstuk bij hun docent in te leveren die dit na nakijkt. De student kan dan het werk op basis van de feedback nog aanpassen. In veel beroepsopleidingen gaat dit vanaf jaar 1 niet anders. Studenten stellen zich passief op als feedbackontvanger en verwachten dat feedback iets is wat zij zomaar krijgen. Het is eenrichtingsverkeer van de docent naar de student waarbij alle verantwoordelijkheid bij de docent ligt. De vraag is hoeveel er geleerd wordt door deze werkwijze?

Studenten zouden bij de start in het eerste jaar moeten ervaren dat dit op hun nieuwe opleiding anders gaat. Feedback is tweerichtingsverkeer waarin de student ook een belangrijke rol heeft. Als een student bijvoorbeeld schriftelijk werk inlevert dan vragen wij studenten om daarbij:

1. een beoordeling te geven van het werk. Dit kan in de vorm van een ingevuld beoordelingsformulier of rubric of in de vorm van het benoemen twee plus- en twee ontwikkelpunten.
2. een feedbackvraag te formuleren. Meestal komt deze vraag voort uit één van de ontwikkelpunten.

Bij mondelinge prestaties geldt dit anders. De start ligt daar bij de laatste vraag (‘waar wil je feedback op?’). Na de prestatie vragen we hoe de prestatie is gegaan (stoom afblazen) en naar het oordeel van de student.

Dit is een voorbeeld van hoe je met de studenten, maar ook met je collega’s, binnen de opleiding een gewoonte of routine creëert rondom het werk van studenten. Iedereen binnen de opleiding pakt op deze manier de feedback aan. Je versterkt door deze gewoontes de feedbackcultuur op de opleiding. Zo zijn er weer andere routines over hoe feedback wordt gegeven of wat studenten met de feedback gaan doen.

Waarom zou je naar tweerichtingsverkeer gaan en meer verantwoordelijkheid bij de studenten willen leggen voor de feedback?

1. Je wilt dat de studenten actief aan de slag zijn met de lesstof en hun eigen werk. Hoe harder studenten denken en reflecteren, hoe meer zij zullen leren. Het zweet op de juiste rug.
2. Je bevordert daarmee hun autonomie wat positieve effecten heeft op hun motivatie. Hoewel ze dit in het begin mogelijk niet zullen toejuichen (‘ik moet zelf aan de slag’) en je hen hierin moet ondersteunen, wil je studenten gedurende de opleiding autonomer maken. 
3. Je wilt bijdragen aan hun ontwikkeling tot kritische professional. Iedere beroepsprofessional moet immers het eigen werk en dat van collega’s kritisch kunnen beoordelen.

Het is aan ons om vanaf deze week nieuwe routines aan de nieuwe studenten aan te leren. Iets nieuws aanleren voor een eerstejaars kost minder moeite dan iets afleren voor een ouderejaars. Veel succes daarmee.